تحریم هوشمند ایران با دستورالعمل اروپایی انسداد تحریم‌ها
با خروج آمریکا از برجام، اروپا تمهیداتی را به منظور انسداد تحریم‌های آمریکا علیه ایران قرار است انجام دهد که می‌توان گفت وزن و امتیازات سیاسی و روانی آن مهمتر از امتیازات اقتصادی است که می‌توان گرفت.
اشتراک گذاری :
گروه مقاومت "تنا": برجام توافقی بود که ایران در آن امتیازاتی داد و در قبال آن قرار بوده امتیازاتی گرفته شود، امتیازاتی که هرچند به آمریکا محدود نمی‌شود اما به دلیل نوع و سطح روابط ایالات متحده با دیگر کشورها و همچنین کارشکنی‌هایی که می‌تواند انجام دهد در خور توجه است.
اکنون با خروج آمریکا از برجام، اروپا تمهیداتی را به منظور انسداد تحریم‌های آمریکا علیه ایران قرار است انجام دهد که می‌توان گفت وزن و امتیازات سیاسی و روانی آن مهمتر از امتیازات اقتصادی است که می‌توان گرفت. اتحادیه اروپا اکنون در شرایط و موقعیت خاصی است و این موقعیت برای آن تهدیداتی را در بردارد؛ اروپا مجبور است برای حفظ موقعیت و امتیازاتی که تا به حال برجام برای آنها داشته گام‌های حداقلی را بردارد ضمن اینکه باید به این نکته توجه داشت که هر گامی که اروپایی‌ها بخواهند بردارند به معنای خواست آنها برای ورود به چالش در روابط خود با آمریکایی‌ها نیست.
غرب شامل اروپا و آمریکا است که منافع و تهدیدات مشترک دارند اما در روابط بین‌المللی سطح دریافت اروپایی‌ها از تهدیدها و منافع با آمریکا متفاوت است، کشورهای آتلانتیک به دلیل نزدیکی به آسیا نسبت به آمریکا در دریافت تهدیدها و فرصت‌ها اختلاف سطح دارند و تحولاتی که اکنون در غرب آسیا اتفاق می‌افتد اروپا را زودتر از آمریکا متاثر می‌کند.
حداقل کاری که اروپایی‌ها می‌توانستند در برابر خروج آمریکا از برجام انجام دهند همین چیزی بود که در نشست ۲۸ کشور در صوفیا در مورد انسداد تحریم‌های آمریکا علیه ایران انجام شد و تصمیم گرفته شد از شرکتهای اروپایی در برابر بخشی از تحریم‌های آمریکا که می‌تواند تجارت با ایران را متاثر کند صیانت شود و قوانین تحریمی ایالات متحده بیرون از مرزها را بلا اثر سازند. هرچند یک بخش این مسئله به تصمیم ۲۸ کشور اروپایی بازمی‌گردد اما بخش دیگر آن مربوط است به شرکتهای خصوصی اروپا است که طرف تجاری با ایران هستند و این تمهیدات به معنای این نیست که دولت‌های اروپایی بخواهند به شرکتهای تجاری دستور دهند و شرکت‌هایی که با ایالات متحده هم طرف تجاری هستند باید بین تجارت با ایران یا ایالات متحده یکی را انتخاب کنند، حال سوال این است که کدام یک از شرکت‌ها می‌توانند تجارت با مارا به تجارت با آمریکا ترجیح دهند؟ طبیعتا شرکت‌هایی که در سطح ملی و قاره اروپا فعالیت دارند و توانایی فعالیت خارج از اروپا را ندارند، اینها شرکت‌هایی هستند که اتحادیه اروپا می‌تواند از آنها صیانت کند و آنها را تشویق کنند با ایران وارد مبادله شود که این بنگاه‌ها معمولا شرکت‌ها و بانک‌های کوچک و متوسط هستند.
از سوی دیگر روابط اتحادیه اروپا با بانک مرکزی ایران هم مسئله مهمی که در دستورالعمل انسداد تحریم‌های آمریکا آمده است، از آنجا که بر اساس تحریم آمریکا بانک مرکزی ما هم تحریم شده است این قوانین انسدادساز اتحادیه اروپا در برابر تحریم بانک مرکزی و مسئله بیمه نفتکش‌های ما هم تصمیم مهمی خواهد بود و چون تحریم‌های آمریکا می‌تواند شرکتهای حمل و نقل و نفتی را دچار مشکل کند باید دید اقدامات اروپا در زمینه چه خواهد بود.
نکته بعدی این است که اروپایی‌ها اقدامات انسدادساز خود را در حوزه هسته‌ای انجام می‌دهند و در حوزه‌های غیرهسته‌ای با تحریم‌های آمریکا همسویی نشان می‌دهند، این مسئله‌ای است که باید به آن دقت شود؛ اگر اروپایی‌ها همه تحریم‌ها را مسدود می‌کردند می‌توانستیم به آن خوشبین باشیم اما اینکه در موضوع اقدامات اروپا برای حفظ برجام و ممانعت از خروج ایران از انجام شده جای تامل است.
بر اساس دستورالعمل انسدادساز، اتحاد اروپا از شرکت‌ها صیانت می‌کند اما این مسئله که یک شرکت بزرگ حاضر شود روابط تجاری خود با آمریکا را رها کنند و با ایران تجارت کند عملا ممکن نیست، مثلاً شرکتی مانند توتال اگر بخواهد با ایران تجارت کند اروپا هم از آن حمایت می‌کند اما وقتی آمریکایی‌ها آنها را ملزم کند که یا با ایران کار کنند و یا با آنها، مشخص است که توتال به دلیل حجم روابط بالایی که با آمریکا دارد ایالات متحده را انتخاب می‌کند یا مثلاً زیمنس رابطه‌اش با ایالات متحده ۲۰ میلیارد دلار در این شرایط مشخص است که آمریکا را بر ایران ترجیح می‌دهد و اگر شرکتی تصمیم بگیرد که بین ایران و آمریکا، آمریکا را انتخاب کند اروپا می‌گوید این مسئله به ما ربطی ندارد و همین مسئله باعث می‌شود قوانین انسدادساز نتواند به میزان زیادی به تجارت ایران کمک کند.
از سوی دیگر اما اگر دستورالعمل انسدادساز اتحاد اروپا در همین حد هم اجرایی شود ناظر بر شکست ایالات متحده در دامن زدن به موضوع ایران هراسی است و نشان می‌دهد اگر امروز کسی با ما کار نمی‌کند نه به دلیل ایران هراسی بلکه از ترس آمریکاست و از ترس امریکاست که شرکتهای بزرگ نمی‌توانند با ما کار کند و این یک دستاورد است که نشان می‌دهد در جهان کنونی قدرت فراقانونی، لجام گسیخته و شرور وجود دارد که مناسبات عادی را بر هم زده و ما باید از این دستاورد استفاده تبلیغاتی خود را انجام دهیم کنیم، همچنین دنیا ارزش مقاومت ایران را می بیند که به عنوان محور مقاومت در یک گام حتی توانسته اروپا را در محور خود قرار دهد؛ بخشی از اینکه محور مقاومت در حال تبدیل شدن به جبهه مقاومت است این است که همین اتحادیه اروپای همراه و همسو با ایالات متحده در حال حرکت به سمت ما در برابر سلطه‌طلبی ایالات متحده است البته این به معنای خوش‌بینی نیست و اتحادیه اروپا در عوض این کار تقاضای خواهد داشت که باید متوجه آن باشیم و آن هم این خواهد بود که موضوعات مورد نظر ترامپ را با ما مطرح می‌کنند.
اروپایی‌ها به دنبال این هستند که ماشین دیپلماسی کماکان حرکت کند چون شکست برجام به معنای محدود شدن مسیر هر نوع دیپلماسی با کشور مهم و مطرحی مانند ایران است، در این زمان باید توجه داشته باشیم که قطعاً شرکای اصلی ما چین و روسیه و کشورهای از این دست هستند و این فرصت ایجاد شده باید مانند همین پیمان پولی و مالی که قرار است با اتحادیه اروپا ایجاد شود را با چین و روسیه تبدیل به یک رویه پایدار کنیم زیرا در آینده‌ای که دور هم نخواهد بود وقتی اتحادیه اروپا سعی کرد از همین قوانین به عنوان اهرم فشار در برابر ایران برای نشستن در سر میز مذاکره موشکی، منطقه‌ای و غیره استفاده کند روابط با روسیه و چین می‌تواند راه عملیاتی بر کم کردن فشار باشد.
اکنون اروپا روغن ریخته را نذر ما می‌کند چون قرار نیست شرکتهای کوچک و متوسط آنها برای ما کاری انجام دهد و در حقیقت قرار است این شرکت‌ها برای گرفتن بازار ما وارد شوند، کالایی را به ما صادر می‌کنند که ما در آنها مزیت نسبی خواهیم داشت؛ موضوع مهم برای ما شرکت‌ها و بانک‌های بزرگ هستند که تامین نمی‌شود و به همین دلیل اکنون وجه سیاسی اقدام اروپایی‌ها برای ما مهمتر از دیگر رفتار آنهاست وگرنه اگر قرار باشد ماءالشعیرآلمانی یا بیسکویت و شامپوی اروپایی وارد کشور شود دردی از ما دوا نخواهد شد.
ما به نوعی اکنون توسط اروپایی‌ها تحریم هوشمند شده‌ایم و تنها ویژگی که دستورالعمل انسدادساز اروپایی‌ها دارد در موضوع صادرات نفت است اما اگر قرار باشد پول‌های نفت در اروپا بماند و در برابر آن اجناس بنجل اروپایی وارد ایران شود ضرر خواهیم کرد اما اگر بتوانیم در قبال صادرات نفت ارز وارد کشور کنیم و پول‌ها تبدیل به آشغال‌های اروپایی نشود تا رکود تولید داخلی را عمیق‌تر کرده و بر ضدکالای ایرانی اقدام نکنیم دستورالعمل اروپایی‌ها برای ما مفید خواهد بود.
در مجموع اگر قرار باشد در برابر فروش نفت، اروپایی‌ها پوشاک و محصولات غذایی خود را به جای کالاهای مورد نیاز به کشور ما وارد کنند و از طرف دیگر در آینده نزدیک خواستار ورود ایران به مذاکرات منطقه‌ای و موشکی برای ادامه‌دار بودن این روند باشند مشخص است که بعد از دستورالعمل انسدادساز در حال تحریم هوشمند از طرف اتحادیه اروپا هستیم.
ابوالفضل ظهره‌وند عضو سابق تیم مذاکره کننده هسته ای ایران
